tarih

• tarih konusunda—sıkıcı olmayan ve öğretici olan—kitap okumak isteyenlere, bu entry altında arar ara güncelleyerek bazı kitaplar önermeyi planlıyorum.
  
  başlayalım:
  
  1. william h. mcneill : dünya tarihi
  
  william h. mcneill : "the rise of the west: a history of the human community"
  
  william h. mcneill'in "the rise of the west: a history of the human community" adlı eseri, dünya tarihine geniş bir bakış sunar. mcneill, medeniyetlerin nasıl yükseldiğini ve birbirleriyle nasıl etkileşime girdiğini incelerken, batı'nın dünya sahnesindeki rolünü derinlemesine ele alıyor. kitap, kültürel alışverişin ve çatışmaların insan topluluklarını nasıl şekillendirdiğini anlatarak, tarihin sadece savaşlar ve anlaşmalarla değil, aynı zamanda fikirler, dinler ve teknolojilerin yayılımıyla da biçimlendiğini vurgular. mcneill, akıcı anlatımıyla okuyucuyu, insanlık tarihinin başlangıcından 20. yüzyıla kadar uzanan bir yolculuğa çıkarır. her bir bölümde farklı bir medeniyetin öyküsüne değinen yazar, global tarih anlayışımızı zenginleştiren detaylar sunar. bu kapsamlı çalışma, dünya tarihine ilgi duyan herkes için vazgeçilmez bir kaynaktır ve okuyuculara tarihin karmaşık dokusunu keşfetme fırsatı verir.
  
  ilk sayfalarında dahi, din adamlığı mesleği nasıl türedi, muhasebenin çıkış amacı neydi gibi kıymetli bilgilere ulaşmak mümkündür.
  
  nicholae jorga : osmanlı tarihi
  
  nicholae jorga—tarihçi, akademisyen, yazar, siyasetçi ve romanya eski başbakanı—"osmanlı tarihi", osmanlı imparatorluğu'nun kuruluşundan yıkılışına kadar olan süreci beş ciltlik dev bir eserle ele alır. jorga, osmanlı devletinin politik, ekonomik ve kültürel yapısını detaylı bir şekilde incelerken, imparatorluğun avrupa ve ortadoğu üzerindeki etkilerini de göz ardı etmez. eser, osmanlı yöneticilerinin stratejileri, devletin idari yapılanması ve imparatorlukta yaşayan çeşitli halkların sosyal hayatı gibi konulara derinlemesine dalıyor. jorga'nın anlatımı, zengin kaynak kullanımı ve ele aldığı döneme dair analizleriyle dikkat çeker. her cilt, okuyucuyu osmanlıların karmaşık dünyasına adım adım daha da derine götürür. tarih meraklıları ve akademisyenler için değerli bir referans noktası olan bu eser, osmanlı imparatorluğu hakkında kapsamlı bilgi edinmek isteyenler için kaçırılmaması gereken bir kaynaktır.
  
  bu kitabı okuduktan sonra ortaokul ve lisede osmanlı tarihi görmemişim diyeceksiniz.
  
  halil inalcık’ı okumamış olmakla beraber (bu da benim ayıbım olsun), ne türk yazarlar gibi birbirini kopya eden beylik ifadelerle dolu açıklamalar kullanır ne de osmanlı düşmanı yabancılar gibi her konuda osmanlı’ya çamur atar. çoğu belgeye birinci elden ulaşmasının ve uzun yıllar süren araştırmalarının/akademisyenliğinin getirdiği katkıları bu beş ciltlik dev eserde görürüz.
  
  bir padişah (babası ve oğlu dahil 3 padişah) hakkında öğrendiklerimle, büyük bir uzman ile keyifli bir muhabbete girmiştik. yaşı ileri olan bu uzman, sohbet sonrasında benim hakkımda, “osmanl tarihi alanında mı akademisyenlik yapıyor” diye sormuş. halbuki asli bilgim bu kitap ve genel kültür idi sadece. kitabı okumadan önce konuşsak, söylediklerimin 1/10’unun söyleyemezdim.
  
  not: saat epey ilerledi. aklıma kitap geldikçe eklerim.
• çok çeşitli alt dalları olan, bunlardan birisi türk hukuk tarihi’dir. yazıktır ki, bazı hocalar bu dersi adeta “harcamakta”, günümüz türk hukukunun gelişimine kadar kullanılan sistemleri ve bunların etkilerini anlatmak yerine, kendileri adına işin kolayına kaçmak olarak adlandırılabilecek, feraiz hesaplamaları (osmanlı dönemi mirasta mal paylaşımı) konusuna 3.-4. haftandan başlayıp, neredeyse yıl sonuna kadar bu konuyu anlatmaktadırlar.
  
  bir hukukçunun, kendi hukukunun belkemiğini oluşturan hukuk tarihini mi bilmeye daha çok ihtiyacı vardır, yoksa her 100 hukukçudan birine sorulacak “yahu bizim osmanlı’dan kalmambir tapu vardı, onu nasıl paylaşırız” sorusunun cevabını ezberden bilmeye mi ihtiyacı vardır?
  
  birinci durum nosyon edinmenizi sağlar. ikinci durumla ilgili velev ki bir soru soruldu, açar kitabı ve saklı paylara bakarak hesabı zaten yapar. her şeyde olduğu gibi, burada da saçma sapan ezberci zihniyete kurban olan nesiller yetişmiştir.